Koleksiyonları arasında bulunan mübadele öncesi ve sonrası Bodrum’a yerleşenlerin etkisini ve karşı kıyılarla olan etkileşimi en iyi şekilde anlatan “tekne modelleri” ve “süngercilik” sergileriyle Bodrum Deniz Müzesi, iş birlikçisi Bodrum Girit ve Yunanistan Göçmenleri Derneği ile 5-6 Nisan 2023 tarihlerinde mübadelenin 100. yılına özel bir program hazırladı. Program kapsamında “Kültürel Hafıza:Nasıl Hatırlar, Neden Unuturuz?” başlıklı interaktif eğitim semineri, “Hatırlar mısın?” adlı fotoğraf sergisi, davetli konuşmacılar, kitap imza etkinlikleri, belgesel gösterimi ve Bodrum’a göç etmek zorunda kalan Giritlilerin korudukları mutfak kültürlerinin içerisinde yer alan birebir reçetesiyle yapılan Girit usulü kara sübyeli pilavın tadımı yer alacak.
1923 yılında Türkiye ve Yunanistan arasında gerçekleşen nüfus mübadelesiyle Rumlar ve Müslümanlar karşılıklı zorunlu göçe tabi tutulmuşlardır. Mübadelenin Bodrum’daki izleri bağlamında düzenlenen Mübadelenin 100. Yılı Özel Programında “kültürel hafıza” olgusuna giriş yapılacak seminer programıyla birlikte mübadele öncesi ve sonrası bu değişimin parçaları olan, aynı zamanda Bodrum Deniz Müzesi yazarları olan Bodrumlu kişilerle konuşma ve imza etkinlikleri, konuyla ilgili denizcilik odağında bir araştırma sunumu, belgesel gösterimi ve fotoğraf sergisi gerçekleşecektir.
Kültürel ve sosyal boyutuyla Bodrum’da izleri bulunan mübadelenin 100. yılı etkinlikleri kapsamında “hafıza”, “hatırlama” ve “unutma” gibi olgular ön plana çıkıyor. Etkinlikler 5 Nisan Çarşamba günü saat 10.00’da Eğitimci Dr. Meltem Ulu’nun “Kültürel Hafıza: Nasıl Hatırlar, Neden Unuturuz?”başlıklı interaktif eğitim semineri ile başlayacak. İki gün sürecek eğitim kapsamında “Kültürel hafıza nedir?”, “Toplumlar geçmişi nasıl hatırlar?”, “Toplumlar neden ve nasıl unutur?”, “Unutma Biçimleri” ve “Nostalji nedir?” gibi konulara yer verilecek. Eğitimin devamında “Kolektif Hafıza kapsamında tarih, bireysel hafıza, zaman ve mekânilişkisi”, “Günümüzde Yaşanan Bellek Patlaması ve Sebepleri: Sözlü Tarih Kültürel Hafızanın Neresinde?” ve “Türkiye’de Bellek Çalışmaları” konuları incelenecek. İsteyen katılımcıların beraberlerinde getirecekleri objeler, fotoğraflar, evraklar seminerin interaktif olmasını destekleyerek içeriğin derinleşmesini sağlayacak. Semineri tamamlayan katılımcılara ise katılım belgesi takdim edilecek.
Program kapsamında davetli konuşmacıların sunumları ve kitap imza etkinlikleri de yer alıyor. Konuşmacı Timuçin Binder’in “Denizcilik ve Mübadele” başlıklı sunumunda 1923-24 mübadelesinden dolayı Ege Denizciliğinin, öncelikli olarak Bodrum üzerinden olmak üzere geçirmiş olduğu değişiklikleri ve Bodrum’da denizciliğin yeniden doğuşunu konuşulacak. Aynı günün devamında Bodrum Deniz Müzesi Yayınları arasında bulunan “Meltemin Anatoli’ye Savurdukları, Dedem Kılavura İbrahim’in Girit’ten Göçü” kitabının yazarı Hüseyin Yeter Şakar ile söyleşi, ardından kitabın imza etkinliği gerçekleşecek. Giritli dedesi Klavura İbrahim Reis’in hayatını ve babası Derviş’in on yaşında ata topraklarından kaçmalarına sebep olan acı olayların hikâyesini, babasından bizzat dinlediği gibi anlatan Hüseyin Şakar’la mübadele anılarının nesilden nesle hafızalarda yaşadığı bir kez daha hissedilecek.
Bodrum’a göç etmek zorunda kalan Giritlilerin korudukları mutfak kültürüyle ilgili, kayıt altına alınan reçeteleri ve kültürel incelemeyi içeren, Bodrum Deniz Müzesi Yayınları arasında yer alan “Kumbahçe Sofraları, Girit Üstü Bodrum’un Denizci Yemek Kültürü” kitabı üzerinden, kitabın yazarı Reyhan Bayındır Gönenç ve projeyi başlatan ve anlatıcı Zehra Denizaslanı tarafından konuyla ilgili söyleşi ve ardından kitabın imza etkinliği 6 Nisan günü 14.30’ta gerçekleşecek.
BELGESEL GÖSTERİMİ “PARAMPARÇA”
Yönetmenlerinin Orhan Tekeoğlu ve Nurdan Tekeoğlu yapımcılarının ise Medya Ton ve Nurdan Tekeoğlu olduğu “Paramparça” adlı belgeselin, 6 Nisan Perşembe günü 18.30’da gösterimi yapılacak. 1924 mübadelesinde Girit’e bağlı Spinalonga adasından Bodrum’a göç eden bir ailenin 70 yaşını aşmış kızı, 3. kuşak bir mübadil olan Zehra Denizaslanı’nın hayatını anlatan Paramparça’nın yönetmenlerinden Orhan Tekeoğlu belgesel hakkında şunları iletiyor: “Göç, kültürel ve sosyal boyutu olan bir olgu. Türkiye, dünyada göçten en çok etkilenen ülkelerin başında yer alıyor. Mübadele döneminde yaklaşık 2 milyon insanın zorunlu göçe tabi tutulması, gerek Türk gerekse Yunanistan halkları arasında derin travmalar yarattı. Her bir mübadilin anlattıkları bir filme ya da belgesele konu olabilecek önemde. Mübadelenin 100.yıl dönümü kapsamında biz de bir belgesel çalışması yaptık. Paramparça adlı belgeselimiz, 1924 mübadelesinde Girit’e bağlı Spinalonga adasından Bodrum’a göç eden bir ailenin 70 yaşını aşmış 3.kuşak mübadil bir kadınının yaşamı üzerinde kurulu. Belgeselin kahramanı Zehra Hanım’ın yaşam öyküsünü dinlediğimde ‘işte hikâyemizi bulduk’ dedik. Belgesel projesi üzerinde kişi ve mekânlar üzerinde uzun bir süre çalıştık, arşiv taraması yaptık, tanıklarla konuştuk. Dünyanın en güzel yerlerinden biri olan Bodrum’da yaşayan Zehra Hanım, ‘bu kadarı da olmaz’ dedirten inişli çıkışlı hayatını tüm samimiyetle bizimle paylaştı”.
MÜBADELENİN AYRDIĞI VE BİRLEŞTİRDİĞİ HAYATLARA DAİR BİR SERGİ “HATIRLAR MISIN?”
Ali Şengün arşivinden 30 fotoğraflık seçki 5-6 Nisan tarihleri arasında 09.00-17.30 saatleri arasında izleyicisiyle buluşacak. Hatırlar Mısın? adlısergi, mübadelenin ayırdığı ve birleştirdiği hayatlara, mübadele döneminde ve sonrasında farklı dönemlere ait Bodrum ve mübadele fotoğraflarını içeriyor.
Programın tüm detayları ve saatleri aşağıda yer alıyor:
BİRİNCİ GÜN 5 Nisan 2023, Çarşamba
10.00 Açılış Programı
Ahmet Aras-Belediye Başkanı, Zehra Denizaslanı-Bodrum, Girit ve Yunanistan Göçmenleri Derneği Başkanı, Selen Cambazoğlu-Bodrum Deniz Müzesi Müdürü, Kemale Özkaplan-Mübadil
İnteraktif Eğitim Semineri “Kültürel Hafıza: Nasıl Hatırlar, Neden Unuturuz?”
Eğitimci: Dr. Meltem Ulu
10.30 Kültürel hafıza nedir?
Toplumlar geçmişi nasıl hatırlar? Toplumlar neden ve nasıl unutur?
12.30 Kahve arası-Girit usulü kara sübyeli pilav tadımı
13.00 Unutma Biçimleri
Nostalji nedir?
15.00 Kahve arası
15.15 Davetli Konuşmacı, Sunum “Denizcilik ve Mübadele” Konuşmacı: Timuçin Binder
16.15 Davetli Konuşmacı/Yazar Kitap İmza “Meltemin Anatoli’ye Savurdukları, Dedem Kılavura İbrahim’in Girit’ten Göçü” Yazar/Konuşmacı: Hüseyin Yeter Şakar
09.00-17.30 Fotoğraf Sergisi “Hatırlar mısın?”(Ali Şengün katkılarıyla)
İKİNCİ GÜN 6 Nisan, Perşembe
Eğitimci: Dr. Meltem Ulu
10.00 Kolektif Hafıza Ve Tarih İlişkisi
Kolektif Hafıza Ve Bireysel Hafıza İlişkisi
Kolektif Hafıza Ve Zaman İlişkisi
Kolektif Hafıza Ve Mekân İlişkisi
12.00 Kahve arası-Girit usulü kara sübyeli pilav tadımı
12.30 Günümüzde Yaşanan Bellek Patlaması Ve Sebepleri: Sözlü Tarih Kültürel Hafızanın Neresinde?
Türkiye’de Bellek Çalışmaları
14.15 Kahve arası
14.30 Davetli Konuşmacı/Yazar Kitap İmza “Kumbahçe Sofraları, Girit Üstü Bodrum’un Yemek Kültürü” Yazarlar/Konuşmacılar: Reyhan Bayındır Gönenç, Zehra Denizaslanı
18.30 BELGESEL GÖSTERİMİ “PARAMPARÇA” Yönetmen Orhan ve Nurdan Tekeoğlu katılımıyla-Süre: 60’
09.00-17.30 Fotoğraf Sergisi “Hatırlar mısın?”(Ali Şengün katkılarıyla)
